Mechanizm pracy EMDR
Podejście opiera się na założeniu, że każdy człowiek posiada specjalny adaptacyjny system przetwarzania informacji (ASPI), który pozwala mu radzić sobie z traumatycznymi przeżyciami. Życie każdej żywej istoty jest ułożone w taki sposób, że stres jest nieunikniony.
Wcześniej czy później człowiek staje w obliczu silnego stresu i aby przetrwać jego negatywny wpływ, potrzebuje specjalnego mechanizmu zapewniającego taką samoregulację. W przeciwnym razie gatunek ludzki nie przetrwałby procesu ewolucyjnego.
Nie wiesz, czy metoda EMDR jest dla Ciebie odpowiednia? Zapisz się na wstępną rozmowę (telefonicznie)
F. Shapiro postawiła hipotezę, że ASPI jest takim mechanizmem. Zgodnie z najnowszymi badaniami naukowymi, napływające (poprzez kanały czuciowe i układ nerwowy), przetworzone i przechowywane informacje ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego są zakodowane w sieciach neuronowych ludzkiego mózgu.
Z punktu widzenia jak najlepszej adaptacji jednostki do środowiska (w celu przetrwania), „pozytywne” informacje są wykorzystywane dla psychiki jako „zasób”, a „negatywne” informacje po spełnieniu swojej głównej roli (ostrzeżenie o niebezpieczeństwie, ucieczka przed niebezpieczeństwem) powinny być kojarzone z innymi „zasobami” i zostać wbudowane w doświadczenie jednostki.
U osoby zdrowej faza zakorzeniania (przetwarzania) negatywnych informacji aktywuje się w fazie snu REM i przekształca się we wspomnienia negatywnych zdarzeń, zmniejszając ich wpływ na psychikę i ciało.
Jednak często zdarzają się sytuacje, w których takie przetwarzanie kończy się niepowodzeniem i ASPI nie zdąża samodzielne przetwarzać „negatywnej” informacji. W tym przypadku „negatywna” informacja zostaje zablokowana w neuronowych sieciach mózgu, nie dochodzi do jej przetwarzania i połączenia z „zasobem”, co doprowadza do ciągłych retrospekcji (fleszbeków), powtarzających się wspomnień o zdarzeniu, bezsenności czy koszmarów sennych oraz objawia się również w ciele (pot, drżenie, gula w gardle, łzy itp.).
Jednocześnie takie doświadczenie jest traumatyczne, ponieważ niszczy pozytywne określenie siebie, formując jego własną opinię o sobie jako negatywną i destrukcyjną (na poziomie myśli typu: „jestem zły” lub „jestem niegodny miłości”).
Każde wspomnienie (w tym traumatyczne) składa się z pięciu elementów: wzrokowego (obraz), słuchowego (dźwięki, głos, muzyka), kinestetycznego (doznania wewnątrz i na zewnątrz), afektywnego (emocje) i poznawczego (myśli o sobie w odniesieniu do doświadczonego wydarzenia).
Każde wspomnienie za każdym razem jest dodawane jako „klocek” do całości obrazu. W rzeczywistości przypomnienie sobie traumatycznej sytuacji u osoby z PTSD (zespól stresu pourazowego) aktywuje sieci neuronowe, w których jest ono zakodowane i są one aktywowane prawie na tym samym poziomie jak podczas samego wydarzenia.
Esencją metody EMDR jest celowe wznowienie procesu przetwarzania wspomnień negatywnych zdarzeń za pomocą stymulacji bilateralnej.
Z czym można pracować za pomocą EMDR
Metoda jest niezwykle skuteczna, gdy pacjent ma jeden z trzech dysfunkcjonalnych elementów:
Bolesne wspomnienie o jakimś wydarzeniu z jego życia, które powoduje nieprzyjemne odczucia w ciele (gula w gardle, drżenie, pot, zaczerwienienie twarzy, „utkane” nogi, „kamienny” brzuch itp.)
Negatywne emocje przy wspomnieniu o zdarzeniu albo o swoim zachowaniu w niektórych sytuacjach
Negatywne myśli o sobie (na przykład: „Jestem złą matką!”)
Terapia EMDR może rozpocząć się od pracy z dowolnym z powyższych elementów. Jeśli klient nie posiada żadnego z określonych składników – terapia EMDR będzie nieskuteczna.
Dla przetwarzania albo pracy nad wspomnieniem wykorzystywany jest ruch gałek ocznych. Ale często stosujemy również inne kanały, na przykład uderzenie, poklepywania po ramionach lub naprzemienne kliknięcia palcami w pobliżu uszu.